Zubietako isiltasuna

Zubietako isiltasuna

JUAN GOROSTIDI

Zubietako isiltasuna

Usainengatik ezagutzen ditut lekuak, eta soinuengatik. Horregatik maite ditut hainbeste zubiak, nire soinua jotzen orduak pasa ahal izateko. Zubiak gainontzeko guneak baino isilagoak dira, edo irudipen hori dut nik behinik behin, hura bezalako hiri batzuetan bereziki. Ibaiaren urak zaratak irentsiko balitu bezala, eta jendea. Batzuetan, gazte-talde baten oihuak edo emakumeen algarak entzuten nituen, nigana hurbiltzen, eta, bat-batean, isildu egiten ziren nire ondotik pasatzerakoan. Jotzen ari nintzena hobeto entzuteko? Hori pentsatu nahiko nuke nik, baina ez da gauza bera gertatzen beste hainbat parajetan.

Hiri hura leku ederra zela esan zidaten, garbia, eta musika maite zuela bertako jendeak. Baina zalantzak ditut nik, bertan izan ondoren. Poztu nintzen itsasertzean zegoela eta ibai bat zuela jakin nuenean, eta itsasotik gertuen zegoen zubira eramateko eskatu nion alabari, usainak eta soinuak bereziak izaten baitira itsas hegian. Udan heldu ginen, baina ez zegoen bero handiegirik, eta bereziki atsegina izan zen antzematea ibaiak nola egiten zuen itsas barrenera ordu batzuetan, eta nola alderantziz, hark bultzaka egotzita bezala, hurrengoetan. Mareak erraietan sumatzen ditut nik zubietan, ez baitu usain berdina ibaiak itsasgoran eta beheran, ezta jendearen aldarteak ere, haiei darien usainak.

Alabak eramaten ninduen gosaldu ostean, eta berak lotzen zidan txorkatilara dirua jasotzeko eltzeitsua. Berezia da nirea: txanponak jasotzen ditu, baina ez dizu aukerarik ematen eskua sartu eta dirua bertatik ateratzeko. Ez dut jakiten, halere, zenbat jasotzen dudan. Alabak txanponak kontatzen dituenean ez baitit esaten zenbat izan diren. Nik ere ez diot galdetzen; pentsioa ordaintzeko beste ote. Sei gara nire gelan, eta behealdeko ohatzeetako bat uzten didate niri.

Hiri hartako jendeak musika estimatzen zuela entzuna nuen, baina alde egin behar izan genuen heldu eta gutxira, uda hura amaitu baino lehen. Jazzaldirako joan ginen, hirian urte asko zeramaten lagun batzuk gonbidatuak izan zirelako jaialdiko aurkezpenera, eta haiek animatuta. Gerora kontatu zidatenez, ekitaldi hartan jo ondoren kalean jarraitu zuten, eta berehala etorri zitzaizkien udaltzainak hura debekatzera, bizilagunak kexu. Harritu egin nintzen hori entzunda, baita zertxobait kezkatu ere, nik txiki-txikitatik jo izan baitut kalean. Jaio nintzen inguruetan beti dago norbait kalean bere soinuarekin, arrabitarekin, klarinetearekin. Baina inon baino isilagoak iruditu zitzaizkidan hiri hartako zubi-gainak, eta hori ezin izan nuen ongi konprenitu. Eta susmo txarra hartu nion lagun haiena entzun nuenean, bi kontuok uztartuz, ustekabean.

Alde egin behar izan genuen, udazkena heldu aitzin. Udaltzainak etorri, eta soinua kendu zidatelako. Jende ospetsu asko heldua zela kanpotik, ez dakit zein jaialditarako, eta ezin zela zubi hartan jo, eta baimenak eskatu zizkidaten, eta soinua ebatsi. Isuna ordaindu behar izan genuen hura berreskuratzeko, eta susmoa dut uda labur hartan jasotako diru guztia ez zela nahikoa izan.


El silencio de los puentes

Conozco los lugares por sus olores, y por sus sonidos. Por eso me gustan tanto los puentes para pasar las horas tocando mi acordeón. Los puentes son más silenciosos que el resto de los lugares, o al menos así me lo parece, especialmente en algunas ciudades como aquella. Como si el agua del río se tragara los ruidos y la gente. A veces oía allí el alboroto de un grupo de jóvenes que se aproximaban o carcajadas de mujeres y, de pronto, se callaban al pasar junto a mí. ¿Para escuchar mejor lo que estaba tocando? Es lo que me gustaba pensar, pero no es eso lo que ocurre en otros muchos lugares.

Me habían dicho que aquella ciudad era un lugar precioso y limpio, y que a sus gentes les encantaba la música; que había muchos conciertos y festivales, pero, después de nuestra experiencia, tengo mis dudas.

Me alegré al enterarme de que estaba a orillas del mar y tenía un río, y le pedí a mi hija que me llevara al puente más cercano al mar, pues los olores y los sonidos son especiales a su vera.

Ya estaba comenzado el verano cuando llegamos, pero no hacía demasiado calor y fue agradable volver a sentir cómo el río se lanzaba mar adentro a algunas horas, y cómo en las siguientes sucedía lo contrario, como si el mar lo expulsara a empujones.

En los puentes noto las mareas en las entrañas, porque no huelen igual los ríos con marea alta o baja, y tampoco son iguales los estados de ánimo que esos olores me provocan.

Mi hija me llevaba a tocar después del desayuno y me ataba al tobillo un recipiente para recoger el dinero. El mío es especial, se pueden echar monedas, pero no permite meter la mano y sacar el dinero una vez dentro.

Sin embargo, nunca sé lo que he ganado porque ella no me lo dice, y yo tampoco se lo pregunto. Me conformaría con que fuera suficiente como para pagar la pensión, una habitación con tres literas en las que ella y yo ocupábamos las dos camas más bajas.

Unos amigos que llevaban años por aquí fueron invitados a su festival de jazz, y, según me contaron, después de tocar en el acto oficial de presentación, siguieron con su música por la calle, pero en seguida les hizo parar la policía por las quejas de los vecinos.

Estaban tan extrañados como yo que, desde muy pequeño, estaba acostumbrado a tocar en la calle. Por los lugares en que crecí siempre hay alguien en la calle con su acordeón, su rabel o su clarinete. Sin embargo, no podía entender bien esta ciudad, cuyos puentes me parecían más silenciosos que en ningún otro lugar.

Lo cierto es que tuvimos que marcharnos de allí antes de que llegara el otoño. A poco de lo que ocurrió con mis amigos, unos agentes de la Policía Municipal me abordaron y me quitaron el acordeón: que no tenía permiso, que había venido de fuera mucha gente importante para el festival y que este puente era el lugar de paso para todo el mundo… Para recuperarlo tuvimos que pagar una multa, y me temo que todo el dinero ganado en aquel corto verano no fuera suficiente para su rescate.

Presentacón de Polina la Pulga

23 de diciembre de 2023

Un poeta non é un peixe

23 de diciembre de 2023